OTOMOTİV SEKTÖRÜ TARİHİ BİR DÖNÜŞÜM YAŞIYOR

Salih Sami Atılgan

salihsamiatilgan@yedpahaber.com

Değerli okurlarımız, YEDPA’lı ortaklarımız, dergimizin bu sayısında; Türkiye’de ve dünyada otomotiv sektöründeki değişimleri, yedek parça sektörünün pandemi ile beraber artan önemini ve yaşanan gelişmeleri değerlendireceğiz.

Türkiye’de ve dünyada otomotiv sektöründe pandemi ile beraber ciddi daralmalar oldu. Pandeminin otomotiv sektörü üzerinde etkilerinin tam anlamı ile kalktığını ifade edemeyiz, kaldı ki Ukranya ve Rusya savaşı ile beraber hem arz tarafında hem de talep tarafında sektör süreçlerden olumsuz etkileniyor. Üretim ayağında global açıdan da baktığımızda parça sıkıntıları çip krizi ve bir takım ham madde sıkıntılarından dolay ortaya çıkan üretim eksiklikleri sektörü olumsuz yönde etkiledi.

Araç fiyatları açısından baktığımızda gerek enflasyon gerekse kur etkisi, fiyatları oldukça yukarı çıkardı. 12 ay öncesine göre ise iki katı diyebileceğimiz seviyelere çıkmış durumda, böyle bir ortamda sektördeki iniş ve çıkışları olağan görüyoruz. Şubat ayında toparlanma görsekte, Mart ayında %33’lük bir daralma görüldü. Otomotiv sektörü sadece sektör mensupları açısından değil, çok geniş kitleri kapsayan bir sektör, herkesin yakın takip ettiği, ülke ekonomimiz açısından büyük önem arz eden lokomotif sektörlerimizden biri. Başarılı geçirdiğimiz seneler gibi bir milyon adetlere ulaşma temennisindeyiz. Üretim adetlerinin düşmesi ihracat rakamlarımızda da hemen etki etti, ülkemiz dinamik bir ülke olduğundan önümüzdeki dönemde temenni etiğimiz rakamları yakalayacağımızı umut ediyoruz.

Önümüzdeki döneme baktığımızda ülke olarak araç alımında daha doymamış diyebileceğimiz ciddi bir pazar olarak gördüğümüz ülkelerdeniz, geçmiş dönemlerden sarkan talepler de var diyebiliriz. Son dört yılda arzu edilen satış rakamları gerçekleşmedi, böyle baktığımızda sektör olumsuz gelişmeleri atlattığı taktirde sektörün çok hızlı kendini toparlayacağını düşünüyoruz. Üretim ayağındaki sıkıntılar bunun önüne geçiyor. Talep olsa dahi araç bulunabilirliği ciddi sıkıntılar meydana getiriyor, yeterince araç üretilmediğinden sektörde daralmalar oluyor. Ülkemizde B ve C segmenti dediğimiz yoğun talep gören araç grupları, araç fiyatlarının yükselmesine neden olan döviz kurundaki ciddi artıştan dolayı bu yıl, geçen yıl rakamlarını yakalamayı hedef edinmiş durumdayız.

Pandemi ile beraber yedek parça sektöründe birçok şeyin önemi daha da anlaşıldı

Sektörel Değerlendirme Anketi’ne göre; yılın ikinci çeyreğinde yatırım yapmayı planlayan üyelerin oranı %45’i buldu. Bu yılın ilk çeyreğinde geçen senenin aynı dönemine cirosal bazda artış yaşanırken, yılın ikinci çeyreğinde geçen senenin aynı dönemine göre satışlarda artış beklendiği ortaya çıktı. Sektörümüzün yaşadığı sorunların başında ise tedarik problemleri yer aldı.

Yedek parça sektörü, otomotiv sektörü içinde geniş yelpazede ele alabileceğimiz segmentlerden biri. Globalde yaşanan tedarik sıkıntıları marka ve yetkili servislerde olduğu çoğunlukta alternatif markalar ve eşdeğer yedek parça tedariği sağlayan gruplarda hissedilmedi. YEDPA’da faaliyet gösteren işletmelerimiz tedarikçilerine alternatif çözümler ve farklı markalar tedarik ederek bir yandan da kriz ortamında çözüm ürettiler.  Türkiye’de otomotiv sanayisi, gümrük birliği sonrası global markalar ile sağlamış olduğu entegrasyondaki en büyük gelişmeyi yan sanayi üzerinde sağladı. Bugün Türkiye otomotiv yan sanayisi Avrupa’nın en gelişmiş sanayilerinden biridir. Özelikle birçok global markanın

Türkiye’yi üretim üssü olarak seçmiş olması yan sanayimizin daha avantajlı şartlar ortaya koymasından kaynaklanmaktadır.

Pandemi ile beraber yaşanan tedarik sıkıntısı ve ürüne ulaşılabilirlik sıkıntısında artık hiçbir şeyin çöp olmadığı, kullanılabilirlik ve sürdürülebilirlik konusu gibi birçok meselenin önemi daha iyi anlaşıldı. YEDPA gibi birçok bağımsız işletme araç yenileme konusunda ciddi çalışma yürütmekte. Yurt dışına en çok ihracat gerçekleştirilen alanlarda yenileme pazarı yeni trend olarak ortaya çıkmaktadır. Yenileme pazarında belirli parçaların tekrardan kullanımına yönelik ülkemiz, Avrupa en geride kalmış sanayilerdendir. Maalesef Avrupa ve benzeri ülkelerde gördüğümüz gibi geri dönüşüm tesislerimiz çalışmamakta, pert diye adlandırdığımız araçlarda trafiğe geri döndüğünü de görebiliyoruz. Bizim en önemli yedek parça kaynağımız yerel üreticilerimiz oluyor. Bu konuda kamu ve özel sektörün el birliği ile bu alanda ciddi çalışmalar yürütülmesi gerekmektedir. Sektör açısından ciddi bir kazanç sağlayacaktır.  Yedek parça dağıtımında en önemli merkezlerden olan YEDPA, bu alanda öncü olmaya adaydır, YEDPA’ya ve yan sanayi kuruluşlarına bu konuda ciddi görevler düşmektedir.

Otomotiv sektörü tarihi bir dönüşüm yaşıyor

Avrupadaki gelişmeler bizi ciddi bir şekilde ilgilendiriyor, 2035’te yürürlülüğe girecek planlara göre Avrupa Birliği “Yeşil Mutakabat Planı” adı altında komple alternatif yenilenebilir enerji kullanan araçlara doğru hem üretim hem ticaret dönüşümüne hızlı bir şekilde başlamış durumdalar ve her geçen gün yeni otomobil ve bu anlamda motorlu taşıt üretim bilgilerini alıyoruz. Yeni mevzuat değişikliklerini duyuyoruz ve Türkiye’de doğal olarak ihracatın en büyük payına sahip olan Avrupa’daki gelişmelerin dışında kalamaz.

Otomotiv sektörü tarihi bir dönüşüm yaşıyor, fosil yakıtlardan alternatif yakıtlara yönelmiş durumda, en başta elektrikli araçlar geliyor ve bu konuda ciddi ilerlemeler sağlıyoruz. Dünya otonom araçlara yönelmiş durumda. Otonom araçlar diğer araçlar ile karşılaştırdığımızda bir araçtan çok bir bilgisayar şeklinde, birçok elektronik parçanın birleşiminden meydana gelen yapı olarak karşımıza çıkıyor. Showrumlarımıza baktığımızda elektronik aksamlı araçların hızlı bir şekilde çabucak kendilerine yer bulduğunu görebiliyoruz. Kullanıcı açısındansa sürücüsüz araçlar ile araç sahibiliğinden çok araç kullanıcılığına doğru ilerlenmekte.  Sektördeki bu değişimler sadece sektördeki aktörleri değil artık bütün kamuoyunu yakından ilgilendiriyor, bir tarihsel değişime şahitlik ediyoruz. Başta yetkili servisler bu değişimden etkileniyor, bağımsız gruplarda önümüzdeki dönemlerde yavaş yavaş etkilenmeye başlayacak, bu sebeplerle hızlı değişime ayak uydurma gayretinde olmalıyız.

Birlik ve beraberlik içinde yaptığımız 2021 genel kurulumuzda yönetimimize verdiğiniz güvenden dolayı teşekkürlerimizi sunuyorum. YEDPA arsasında kaydettiğimiz ilerleme, tamamladığımız GES projesi başta olmak üzere birçok projemizi tamamladık. YEDPA’yı layık olduğu yere getirme gayretinde olacağız, güzel haberlerimizin devam edeceği sağlık ve bol kazançlı, bereketli bir yıl geçirmenizi temenni ediyorum.