Hatırlanacağı gibi Rekabet Kurumu (RK), mart 2016’da AB mevzuatındaki gelişmeler ve otomotiv sektöründeki ihtiyaçları dikkate alınarak 2006’dan beri yürürlükte olan 2005/4 sayılı Tebliği değiştirmek için ‘Motorlu Taşıtlar Sektöründeki Dikey Anlaşmalara İlişkin Grup Muafiyeti Tebliği Taslağı’ ile ‘ Motorlu Taşıtlar Sektöründeki Dikey Anlaşmalara İlişkin Grup Muafiyeti Tebliği’nin Açıklanmasına Dair Kılavuz Taslağı’ hazırlayarak tartışmaya açmıştı. Otomotiv Yetkili Satıcıları Derneği (OYDER) ve Otomotiv Distribütörleri Derneği (ODD) yetkilileri taslağı incelemeye almış, ilgili kuruma görüşlerini bildirmişti. Taslak hazırlığını 28 Mart 2016 tarihinde ‘Yerli parça garantiyi bozmayacak’ manşeti ile ilk kez Dünya duyurmuştu. Bu gelişme özellikle yerli parça üreticilerini umutlandırmış, birçok firma bu alanda yeni yatırım planlarına başlamıştı. Ancak tüm bu gelişmelere rağmen ilgili yönetmelik dört yıldır bakanlığın masasında bekletiliyor. Yönetmeliğin bir türlü çıkamamasının en önemli iki nedeni ise eşdeğer parça tanımının tam olarak yapılamaması ve bir parçanın orjinale eşdeğer olduğunu hangi kurumun vereceğinin bir türlü belirlenememesi…

MÜSİAD Ulaşım Araçları Komitesi Başkanı İlhan Tıkılı, eşdeğer parça konusunun komitenin önemli gündemlerinden biri olduğunu vurgulayarak, ‘ eşdeğer parça yönetmeliği’ ile ilgili son gelişmeleri Dünya’ya anlattı.

Türkiye’de üretilebilen parçayı neden dışarıdan alıyoruz?

Taslak halinde olan yönetmeliğin ‘orjinale eşdeğer parça’nın tanımı yapılamadığı için dört yıldır düzenlenemediğini belirten İlhan Tıkılı, yönetmelik çıkmadığı için yıllardır milyarlarca doların yurt dışına gittiğini dile getirdi. Tıkılı, “TAYSAD’ın açıklamasına göre; yerli yan sanayi Türkiye’de kullanılan araç yedek parçalarının yüzde 80’ini üretebilecek altyapıya ve kapasiteye sahip. Ancak bir araç kaza yaptığında kendi parçamızı kullanamıyoruz. UİB’in verilerine göre ise Türkiye, 2018 yılında 14.4 milyar dolar yan sanayi ithalatı yaparken, ihracat ise 10.8 milyar dolar olarak gerçekleşti. Bu yönetmelik ile yedek parça ithalatında önemli oranda bir azalma sağlayabiliriz” diye konuştu.

70 bin ayrı parça üretmek için kurulan dernek kapandı!

Yönetmelik çıkmadığı için yan sanayide planlanan milyarlık yatırımların askıya alındığını aktaran Tıkılı, şunları söyledi: “Eşdeğer parça yönetmeliği 2015 yılında ilk gündeme geldiğinde Bursa’da Eşdeğer Parça Sanayicileri Derneği kuruldu. Her bir üretici elinde yaklaşık 1000 ayrı parça kalıbı olduğunu belirterek, 70 bin ayrı parça üreterek iç piyasaya sunmak istiyordu. ‘Yönetmeliği çıkarın, eşdeğer parçanın tanımını yapın, biz bunları iç piyasaya satmak istiyoruz’ deniliyordu. Ancak yönetmelik bir türlü çıkmayınca tüm hazırlıkları durdurup derneği de kapattılar. Öte yandan mevcut üreticiler dışında bu pazara girmek isteyen ve tesis kurma planları yapan firmalar vardı. Onlardan da yatırımı askıya alanlar oldu. Bu yönetmelik çıktığı zaman üretim yapanlar kapasite artıracak, yeni yatırım yapacak, vardiya artıracak. Böylece önemli oranda yeni istihdam da yaratılacak.”

“Sertifikası var diye, Çin’den gelen kalitesiz parça kullanılıyor”

“Maalesef daha kaliteli olmamasına rağmen sadece sertifikası olduğu için Çin’den gelen parçalar kullanılabiliyor” diyen Tıkılı, şöyle devam etti: “Yönetmelik yayınlandığı anda ülkemizde kriter belirlemeye yetkili tek kurum TSE’nin belirlediği kriterlerde olması istenir. TSE’den belgelendirme ve takip şartı arandığı zaman, Uzakdoğu’daki üretici TSE belgesi alamayacağı için yerli ve TSE’nin kontrolünden geçen ürünler orjinale eşdeğer olarak ülkemizde kullanılmaya başlanacak. Yerli üreticinin ürünü eşdeğer olması için uygulanan bu kriterler mütekabiliyet kanununa göre ithal mallara gümrükte de rahatlıkça uygulanabilecek ve sahte ürünlerin ülkemizde kullanılmasının önü de kapanacak.”

Aysel YÜCEL/DÜNYA