Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne (TBMM) sunulan 2022 bütçesinin ayrıntıları ortaya çıktı. 2020 yılında 943.1 milyar lira olan vergi gelirlerinin 2021 yılında 1 trilyon 58.7 milyar liraya ulaşması öngörülürken yılsonu gerçekleşmesinin 1 trilyon 197.7 milyar lirayı bulması bekleniyor. Vergi gelirlerinde bu yıl geçen yıla göre 254.6 milyar liralık artış olacak. 2022 yılında ise gerçekleşme tahminine göre yüzde 19.40 artışla 1 trilyon 430 milyar liralık vergi geliri hedefleniyor.

Bütçenin vergi ve diğer gelirlerinin alt kalemleri, gelecek yıl izlenecek vergi politikaları hakkında fikir veriyor. 2020 yılına göre bu yıl 40.9 milyar lira (yüzde 25) artarak 163.8’den 204.7 milyar liraya çıkması beklenen gelir vergisinin gelecek yıl da 58 milyar lira (yüzde 28.3) artışla 262.6 milyar liraya ulaşması bekleniyor. Gelir vergisindeki artışın büyük kısmının ücretlilerden alınan vergileri de içeren gelir vergisi tevkifatından geleceği görülüyor. Gelir vergisi tevkifatının bu yıl yüzde 23.5 artışla 186.2 milyar lira olarak gerçekleşeceği tahmin ediliyor. Gelecek yıl ise bu kalemden yüzde 29.90 artışla 241.8 milyar lira gelir bekleniyor. Gelecek yıl vergi gelirlerinde oransal olarak en yüksek artış gelir vergisi tevkifatında öngörülüyor.

AKARYAKIT ÖTV’SİNDEN GELİR BEKLENTİSİ GELECEK YIL DA AYNI

Eşel mobil sisteminin uygulandığı akaryakıtta bundan sonraki fiyat artışlarının doğrudan pompaya yansıtılması beklenirken, 2022 yılında petrol ve doğalgazdan alınan özel tüketim vergisi (ÖTV) gelirlerinin bu yıla göre sadece yüzde 1.2 artarak 32.2 milyar lira gelir elde edilmesi hedefleniyor. Buna göre, akaryakıttan alınan ÖTV’de gelecek yıl bir artış yapılmayarak eşel mobil sistemine devam edileceği görülüyor.

2020 yılında akaryakıt satışlarından 69.8 milyar lira ÖTV alınırken, 2021 yılsonunda 76.5 milyar lira gelir öngörülmüştü. Ancak 2021 yılında akaryakıttan alınan ÖTV gelirleri 31.8 milyar lira olarak revize edildi. Buna göre, akaryakıttan alınan ÖTV’de bu yıl 2020 yılındaki gelirlere göre 38 milyar lira, 2021 bütçesinde öngörülen tutara göre de 44.7 milyar lira kayıp görünüyor. Başka bir ifadeyle akaryakıttaki fiyat artışlarının tüketiciye daha az yansıması için bu yıl vazgeçilen vergi tutarı 45 milyar liraya yaklaşacak.

Akaryakıttaki ÖTV kaybının bir kısmını motorlu taşıtlardan alınan ÖTV geliri telafi etti. Motorlu taşıtlar ÖTV’sinden bu yıl 39.8 milyar lira gelir öngörülürken, yılsonu gerçekleşme beklentisi 63.7 milyar lira olarak revize edildi. Gelecek yıl da yüzde 13.7 artışla 72.4 milyar lira gelir bekleniyor.

ALKOLLÜ İÇKİ VERGİSİNDE ARTIŞ SİNYALİ

Motorlu taşıtlardan alınan ÖTV tutarının 2021 yılsonunda 2020’ye göre yüzde 36 oranında artarak 46.7 milyardan 63.7 milyar liraya yükselmesi bekleniyor. Gelecek yıl ise 2021 yılsonuna ilişkin gerçekleşme tahminine göre motorlu taşıtlardan alınan ÖTV’den yüzde 9.7 artışla 70.6 milyar lira gelir hedefleniyor.

Alkollü içkilerden alınan ÖTV gelirinin geçen yıla göre yüzde 25 oranında artarken, gelecek yıl da yüzde 26 oranında artışla 20.9 milyardan 26.3 milyar liraya çıkması öngörülüyor.

2022 yılında kolalı gazozlardan alınan ÖTV gelirlerinde yüzde 23.9, dayanıklı tüketim mallarından alınan ÖTV gelirlerinde ise yüzde 21.5 oranında artış hedefleniyor.

DİJİTAL HİZMETLER VERGİSİNDEN 2.7 MİLYAR LİRA GELİR BEKLENİYOR

Geçen yıl uygulamaya konulan dijital hizmetler vergisinden 2020’de 1.1 milyar lira gelir elde edilmiş, 2021 yılı bütçesinde de bu yıl için 1.4 milyar lira gelir hedefi belirlenmişti. Ancak, dijital hizmetler vergisinden bu yıl elde edilecek gelirin 2.3 milyar liraya ulaşacağı tahmin edilirken, gelecek yıl da 2.7 milyar liralık gelir hedeflendi.

İlk kez bu yıl uygulanmaya başlanan değerli konut vergisinde başlangıçta 350 milyon lira gelir beklenirken, gerçekleşmenin 22 milyon lirada kalacağı görüldü. Gelecek yıl da 30.1 milyon lira gelir hedeflendi.

Geçen hafta TBMM Genel Kurulu’nda kabul edilen torba kanun ile 2022’den 2023 yılına ertelenen konaklama vergisinden 2022 yılında 1 milyar lira gelir hedeflendiği görüldü. Erteleme kararı bütçe hazırlıklarından sonra alındığı için TBMM’ye sunulan tekliften konaklama vergisine ilişkin gelir beklentisi kaleminin çıkartılmadığı belirtildi.

EKONOMİ AJANDASI